Aile İçi Etkili İletişim

İnsanların en temel ihtiyaçlarından biri iletişimdir. İki birey birbirinin farkında oldukları an başlayan iletişimi “bilgilerin, düşüncelerin ve duyguların sözlü ve sözsüz olarak bireyden bireye, bireyden gruba ya da gruptan gruba aktarılma, iletilme sürecidir.” diye tanımlayabiliriz. Bu süreç, anlamları ortak kılmaya, anlamaya, anlaşılmaya, dinlemeye dayanır ve hem yaşandığı ortamı etkiler, hem de kendisi ortamdan etkilenir.

Etkili iletişimi ise şöyle tanımlayabiliriz: İletişim engellerinin ortadan kaldırıldığı, istendik ve beklendik bir iletişim tarzıdır.

Ailedeki bireylerin birbirlerini önemsemeleri, varoluşlarına saygı göstermeleri iletişimin sağlıklı kurulması yolunda atılacak ilk adımdır. Günümüz koşullarında değişime uğrayan aile yapısı, yine de en temel özelliklerini korumaya devam etmektedir. Farklı eğitim, ekonomik, kültürel, psikolojik donanımlara sahip her ailenin kendi bireylerine sahip çıkma hedefleri ortak olmakla beraber, ailelerin bu hedefleri gerçekleştirmedeki biçimleri birbirinden son derece farklı olabilir, bu da oldukça doğaldır.

Aile içi iletişim, aile üyelerinin birbirleriyle kurdukları sözel ve sözel olmayan davranışları ile verdikleri tepkileri, mesajları kapsar. Ailenin uyumunun sağlanması çabası ve yaşanan çatışmaların çözümü bu iletişimi zorunlu kılar.

Aile içinde kurulacak etkili iletişimde aile üyeleri nelere dikkat ederler?

• Zihin okumazlar, açık, doğrudan ve dürüst iletişim kurarlar. Kaldı ki bunu bugüne kadar hiç kimse başaramamıştır.
• Duygu ve düşüncelerini olduğu gibi, abartmadan ortaya koyarlar. Sevgi ve takdir sözcüklerini yerinde, zamanında ve içtenlikle paylaşırlar.
• Sorunları şimdiki bağlam içinde ele alır, eski birikimleri işin içine sokmamaya gayret ederler.
• Özellikle ebeveynler, çocuklarıyla olan iletişimlerinde yaşlarına uygun bir dil kullanırlar. Onlarla göz hizaları seviyesine inerek onlarla yüz yüze konuşurlar
• İletişim esnasında da birbirlerinin özel alanlarına saygılı davranırlar.
• Kesinlikle öğüt vermez, davranışları somut bir biçimde ayrıntılı olarak ele alırlar
• Sözlerini olumlu beden dilleri ile desteklerler.
• Empatik yaklaşırlar.
• Bir diğerini yargılamaz, sadece kendi duygu ve düşüncelerini ifade ederler.
• Konuşmalarında “Ben” dili kullanmaya özen gösterirler.
• Ahlak dersi vermeye hiç kalkmazlar.
• Karşılarındaki kişileri etiketlemezler.
• Emir kipleriyle konuşmazlar. Seslerini yükseltmeden yapıcı bir dille konuşurlar. Karşıdakini yönetmeye, tehdit etmeye kalkışmazlar.
• Sağlıklı ve uygulanabilir kuralları ailece hep birlikte oluştururlar.
• Çatışmaları olumlu bir dil kullanarak çözerler.

Aile içinde yaşanan çatışmaların çok büyük bir kısmı, iletişimin doğru kurulamamasından kaynaklanır. Neyse ki iletişim öğrenilebilen bir beceridir. Bu konuda profesyonellerden destek alabiliriz. Bazen aile içi bir sorunla aile danışmanı, psikolog ya da psikiyatriste başvurduğumuzda aile sistemimizdeki iletişime yönelik birkaç dokunuş, çok hızlı ve sihirli değişiklikler yaratabilir.